Arangkada of Leo Lastimosa for June 1, 2012

        Hilanat sa pagpakabana


    Human nakonbikto si kanhi chief justice Renato Corona, gibahaan mi sa mga pangutana gikan sa mga magbubuhis sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan unsaon nila pagkuha og kopya sa statements of assets, liabilities and net worth (SALNs) sa ilang lokal nga mga opisyal.  Mga molupyo sa Macrohon, Southern Leyte nagpakisayod mahimo bang pugson ang ilang mayor ug ubang mga tagduma pagpasundayag sa ilang SALNs sa munisipyo.  Mga molupyo sa Dalaguete, habagatang Sugbo nagsusi unsay ilang mahimo kon di ipakita ang SALNs sa ilang mga opisyal.
    Niawas gyod tinuod ang pagpakabana sa katawhan.  Human naamgohi nga may gahom diay pagpaningil sa labing tag-as nga mga opisyal sa gobyerno.  Apan unsaon man paggamit ang ilang katungod?

-o0o-

    Human napalagpot si Corona sa katungdanan, naglumba ang mga senador ug mga kongresista ug mga mahistrado sa labawng hukmanan sa pagtanyag sa ilang SALNs ngadto sa mga sakop sa media, o pagpagawas sa listahan sa ilang kabtangan sa ilang websites.
    Nitaas na pag-ayong hilanat sa pagpakabana nga alang sa pipila di na igo ang SALNs.  Niawhag na silang sundon sa ubang mga opisyal ang gihimo ni Corona nga pagpirma og waiver sa iyang bank accounts.  Nibalibad silang Presidente Noynoy Aquino ug Senate President Juan Ponce Enrile.  Apan gipaabot nga molubay ra kon magpadayon ang di na mapiog nga pakisusi sa ubang mga tinagoan sama sa kang Corona.

-o0o-

    Nipasabot si Enrile nga wa na kinahanglana ang pagpirma og waiver.  Kay may waiver na sa bank accounts pabor sa Ombudsman ang SALNs sa tanang opisyal ug kawani sa gobyerno.  Apan nitug-an si House Deputy Speaker Lorenzo "Erin" Tañada III nga limitado ang waivers sa SALN--di maggamit sa Ombudsman pag-abli gyod sa bank accounts kon dili alang lang sa pagsusi sa mga transaksiyon sa bangko pinaagi sa mga buhatan sa gobyerno sama sa Anti-Money Laundering Council (AMLC).
    Mahimong tinuod ang paniid ni Enrile nga gimik lang ang waiver ni Corona.  Apan way makabasol sa mga magbubuhis nga mangandoy nga sundon sa ubang mga opisyal ang iyang gipasiugdahan.

-o0o-

    Kon may mga opisyal nga motago gihapon sa ilang SALNs, makadangop ang mga magbubuhis sa Ombudsman pinasikad sa Code of Conduct and Ethical Standards of Government Officials and Employees nga nihatag og 15 ka adlaw nga lugway sa mga opisyal paghatag sa gipangayong mga dokumento.
    Apan kinahanglan pang ipasabot nganong mangayo sa dokumento.  Mahimo pa gyong balibaran.  Ug hasta ang Ombudsman way mahimo.

Mao nga angayng apurahon ang pagpasar sa Freedom of Information (FOI) bill, nga kusganon nga giduso ni Tañada.  Nga mobalitok sa karaang lagda--inay ang magbubuhis maoy hasulon, ang opisyal sa gobyerno maoy mandoan pagpasabot nganong di niya iikahatag ang gipangayo nga dokumento.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 31, 2012

Flores ug Corona

Dihang gitaktak si Delsa Flores isip court interpreter sa Regional Trial Court (RTC) Branch 4 sa Panabo City, Davao City niadtong 1995, wa siyay bisan gamayng ideya nga mamahimong mahinungdanong bahin sa kasaysayan ang iyang kaso.  Tungod tingali sa kaguol nga nakulban og kaldero, wa na magtagad si Flores nga mahilambigit siya sa trahedya sa labing unang chief justice sa Korte Suprema nga natangtang sa katungdanan pinaagi sa impeachment.

Mayoriya sa senator-judges naghisgot sa kaso ni Flores sa pagpasabot sa ilang pagkonbikto ni Corona.  Klaro hinuon nga wa silang kabasa sa mga detalye sa kaso.  Di tinuod nga sari-sari store ang gipanag-iya ni Flores.  Ang wa maapil sa iyang statement of assets, liabilities and net worth (SALN) mao ang iyang stall sa merkado publiko sa Panabo.  Nga maoy gihimong sukaranan sa Korte Superma pagtaktak niya.

-o0o-

Sukwahi sa pasumbingay sa pipila ka senator-judges, way labot si Corona sa pagtaktak ni Flores.  Kay gitudlo siya ni kanhi presidente Gloria Arroyo sa labawng hukmanan niadtong 2002, pito ka tuig human natangtang si Flores.  Apan di kalingkawas si Corona sa gidangatan ni Flores.  Sama sa ubang katawhan, uyon o supak man sa desisyon, nabugkos siya sa nauyonan sa tanang mahistrado nga naglakip sa upat ka kanhi chief justices nga silang Andres Narvasa, Hilario Davide Jr., Artemio Panganiban ug Reynato Puno.

Mga turutot nilang Corona ug kanhi presidente Arroyo nikisi-kisi hinuon sa paggamit sa kaso ni Flores pagtunglo sa ilang idolo.  Ilang gitataw nga gawas sa kasaypanan sa SALN, napamatud-an sab si Flores nga sad-an sa dishonesty kay nakadawat og tunga sa buwan nga suholan gikan sa City Hall sa Panabo bisan nagsugod na og trabaho sa korte.  Sama sa senator-judges, klarong wa sab silang kabasa sa desisyon.  Kay dismissal ang silot sa dishonesty ug dismissal sab ang silot sa kasaypanan sa SALN ni Flores.

-o0o-

Ang kaso ni Flores mao say nakataphaw sa argumento nilang Joker Arroyo, Miriam Defensor-Santiago ug Ferdinand Marcos Jr. pag-absuwelto ni Corona:  Nga ang kasaypanan sa SALN di culpable violation of the constitution, ni betrayal of public trust, busa di sukaranan pagkonbikto ni Corona.

Ang paghulagway ni Santiago sa silot sa pagkatangtang sa katungdanan nga makapaguba og kinabuhi di makapalahi sa kaso ni Corona gikan sa kaso ni Flores.  Bisan sa iyang kamasuk-anon ug pagtuo nga siya ra ang makamao, maglisod si Santiago pagpasabot nganong angay nga mas panalipdan ang mga katungod ni Corona kay ni Flores.

Sa kalibotan lang ni Senador Arroyo nga siya rang usa ang nahimutang ug sa kalibotan lang ni Senador Marcos nga iyang amahan nga diktador ra ang maayo ug sa kalibotan lang ni Santiago nga RTC judges ray angayng paminawon, nga inosente si Corona.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 30, 2012

        Leksiyon sa impeachment


    Mahimo diay natong paninglan bisan ang labing dagkong opisyal sa gobyerno.  Di diay inutil ang katawhan bisan batok sa labing gamhanang mga institusyon.  Mahimo diayng matul-id bisan ang labing gamhanang mga maniobra ug mga transaksiyon.  Di gyod diay angayng itahan ang pakigbisog alang sa kaligdong tungod lang sa katungason sa kakulian.
    Mao ni usa sa mga leksiyon nga atong nakat-onan sa lima ka buwan nga impeachment trial ni Chief Justice Renato Corona.  Hinaot nga di na ta managana pagtan-aw sa statement of assets, liabilities and net worth (SALN) sa mga opisyal sa gobyerno.  Hinaot nga mas isog na tang mobaraw sa mga nagpaburot sa ilang pribadong panudlanan.

-o0o-

    Mahimo lang ni kon magkahiusa ta.  Kon magkahugpong, way makabalibad sa makiangayon nato nga mga panginahanglan.  Kon magdungan sa pagbarug ug pagtingog, way opisyal sa gobyerno, bisan unsa kataas, kapating ug kabagis, nga makasukol sa atong pangilaba alang sa makiangayon nga kausaban.
    Busa mahimo bang butangan na og kinutoban ang atong pag-iyahay?  Mahimo bang ipadaplin na nato ang taphaw nga mga panagsungi ug gakson ang mas makahuloganon nga mga sukaranan sa pagtinabangay?  Hinaot nga, taliwa sa way kinutoban nga mga pagsuway pagbuwag ug pagsabong nato, di na lugakan ang atong pagkuptanay aron pagbugtaw sa mas sanag nga ugma alang sa umaabot nga kaliwatan.

-o0o-

    Hinaot nga ideklarar ang tinuod nga kita ug bayran ang tukmang buhis sa atong cedula, yuta, bay, patigayon ug kabtangan.  Ang nagpadayon nga pangurakot sa pipila ka buhatan sa gobyerno di igong sukaranan sa pagpanikas sa buhis. Mas tibuok ang atong tingog pagpanudya sa magpabadlong nga mga opisyal ug mga kawani sa gobyerno kon nagtuman ta sa batakang mga gimbuhaton isip magbubuhis.
    Hinaot nga di na mamintaha sa atong isigka tawo.  Di na manikas sa klase o trabahoan.  Di na mopadangog pagpalusot sa mga transaksiyon sa mga buhatan sa gobyerno o pribadong mga kompaniya.  Ug moangkon na og responsibilidad sa atong mga binuhatan.

-o0o-

    Ning mga paagiha lang nga di mausik ang kutas ug gastuso kaayo nga impeachment trial.  Magmapuslanon lang kon magpadayon ug mas molambo pa ang pagpanginlabot sa katawhan.  Kadasonan lang kon ang katawhan aktibo nang magpakabana alang sa katarung, inay nga motalaw ug molingiw lang sa masaksihan nga kahiwian.
    Dugay na kaayo ta nga nangiyugpos.  Hagbay ra ta nga nangahadlok.  Gipalabi ang atong personal nga mga interes.  Giisip nga hilas-hilas ang pagsalmot sa pagtikad ug pagpatigbabaw sa mas dako nga kaayuhan alang sa mas daghan.  Gipaundayonan ang pagkabuak-buak sukad pa sa atong katiguwangan.  Ang panahon sa pagpangiyugpos ug panag-unay hinaot nga hingpit nang hinginlan.  Ug hangpon ang bag-ong kahigayonan sa pagkuha pagbalik sa gahom sa katawhan pagpanimon sa atong ugma ug kasaysayan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 29, 2012

        Litaniya sa bakak


    Ang pangangkon ni Chief Justice Renato Corona nga sayo siyang nagsugod og negosyo sa dolyar gikuwestiyon sa inilang Sugbuanong negosyante ug sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP):

• Si Efrain Pelaez Jr. niingon nga si Corona teenager pa niadtong Dekada '60 ug lisod tuohan nga nagnegosyo og dolyar samtang tinun-an pa kay, segun sa website sa Korte Suprema, nigradwar siya sa Ateneo de Manila grade school niadtong 1962, sa high school niadtong 1966, ug nakakuha sa Bachelor of Arts degree niadtong 1970; samtang
• Ang BSP nihimakak sa pangangkon ni Corona nga P2 ang $1 niadtong 1969 kay segun sa ilang rekord P3.90 nang $1 sa 1963 hangtod 1969 sa wa pa mahimong P6.02 sa usa ka dolyar niadtong 1970.

-o0o-

    Nahinumdoman sab ni Pelaez nga labihang lisora ang paghupot og dolyar niadtong 60s ug 70s.  Matod niya duha ra ka klase sa mga tawo ang makahupot og dolyar niadtong higayona:  Exporters ug black marketeers.  Makahupot sab og limitadong kantidad sa dolyar ang mga namiyahe sa Estados Unidos ug ubang kanasuran.
    Segun sa samang website sa Korte Suprema, nakahuman si Corona sa iyang abogasiya niadtong 1974.  Sa wa pa mahimong abogado, minyo na siyang Cristina Basa Roco.  Exporter ba si Corona?  Black marketeer ba siya?  Nagsige ba siya og biyahe ngadto sa Estados Unidos ug ubang kanasuran?  O bakakon lang?

-o0o-

    Ang mga dokumento sa Anti-Money Laundering Council (AMLC) nisukwahi sab sa pangangkon ni Corona nga malambuon nang iyang dollar deposits bisan wa pa sa gobyerno.  Ang iyang dollar deposits niabot lag $60,105 sa 2004, duha ka tuig human natudlo sa Korte Suprema ug kapin sa dekada human nakasud sa Malakanyang sa pamunoan ni kanhi presidente Fidel Ramos.  Apan niburot ngadto sa $859,369 sa 2005 ug $1.110 milyones sa 2006.

Si Corona nakahupot og $1.4 milyones pagtapos sa 2007; $1.8 milyones sa 2008; $2.998 milyones sa 2009; $2.662 milyones sa 2010 ug $1.043 milyones sa 2011.  Segun sa mga dokumento sa AMLC nga gitun-an sa mga eksperto sa bangko, si Corona dunay kinatibuk-ang $11.9 milyones.

-o0o-

    Dihang gipangutana ni Senador Franklin Drilon nganong wa niya ideklarar isip assets ug liabilities ang P35 milyones nga halin sa luna sa Basa Guidote Enterprises, si Corona nangayo og pasaylo nga di siyang kasabot og asset-liability ug debit-credit kay di siya accountant.
    Nakalimtan ba ni Corona nga eksperto siya sa mga bangko ug ubang financial institutions sa iyang pag-eskuyla sa Harvard Law School ug sa iyang pagka abogado sa Development Bank of the Philippines, Commercial Bank of Manila ug SGV & Co.?  Tungod na ba sab sa 20 anyos nga diabetes ug duha ka operasyon sa kasingkasing?  O bakakon lang gyod?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 28, 2012

Eksperto ni Corona


Labihan kakumbinsido ni Chief Justice Renato Corona nga wa siyay obligasyon pagdeklarar sa iyang dollar deposits sa iyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs) nga wa siya magtagad pagsusi unsay mopatigbabaw sa nahilambigit nga mga balaod:  Ang 1987 Constitution nga nagmando sa tanang opisyal ug kawani sa gobyerno pagtug-an sa tanan nilang kabtangan; o ang Foreign Currency Deposits Act (Republic Act 6426) nga nihatag og "absolute confidentiality" sa dollar deposits.
Isip labawng mahistrado sa labawng hukmanan, nahibawo si Corona nga ang konstitusyon labaw kay sa ordinaryong balaod.  Nganong iyang gisalikway ang "doctine of constitutional supremacy?"  Kay mao ni opinyon sa kanhi direktor sa Bureau of Internal Revenue (BIR) nga si Estrella Martinez.

-o0o-

Si Martinez klarong mao ang CPA-lawyer nga gisaad sa mga abogado ni Corona nga mopasabot sa mga sayop sa iyang SALNs.  Apan nahuman na lang ang turno sa depensa, wa gyod palingkora sa witness stand si Martinez.  Igo rang niluwat og pamahayag sa media si Martinez pagpasabot sa iyang baruganan pila ka adlaw sa wa pa moatubang si Corona sa mga senador.
Klarong nahadlok silang retired justice Serafin Cuevas ug kaubanan nga dabudabohan sa prosekusyon ug senator-judges ang kuwestiyonableng opinyon ni Martinez.  Di sab andam ang depensa pagpanalipod sa opinyon maong gisaling-it na lang sa tulo ka oras nga diskurso ni Corona niadtong Martes.

-o0o-

Kay labaw mang di makapasabot si Corona nganong nahimong "authority" sa confidentiality sa dollar deposits ang kanhi opisyal sa BIR, nisuway siya pagtalikod sa Senate Impeachment Court.  Dihang gipugos pagpabalik ug pagpanubag og mga pangutana, nahimong sayon nga lusot ang kalit niyang pagkaluya tungod sa 20 anyos nga diabetes ug duha ka operasyon sa kasingkasing.
Luya siyang nanubag sa pasiunang mga pangutana sa iyang pagbalik niadtong Biyernes.  Apan nikalit og kaabtik sa mga isyung nakapabor siya.  Gikapoy ra sab dayon dihang gipakita ni Senador Franklin Drilon og powerpoint presentation nga namakak si Corona sa iyang SALN di lang kausa, di lang kaduha, kon dili kaupat (2005, 2006, 2007 ug 2008).

-o0o-

Sa iyang pag-atubang sa hukom karong semanaha, mao ni hitsura sa depensa ni Corona:  Gipanghimakak sa iyang mga abogado ang tanang pasangil sa prosekusyon sa niaging lima ka buwan; aron lang angkunon ni Corona ang labing seryusong mga pasangil sa kataposang mga adlaw sa husay--nga duna siyay $2.4 milyones sa upat ka dollar accounts, nga duna siyay P80.7 milyones sa tulo ka peso accounts, nga pulos wa maapil sa iyang SALNs.
Kinakusgan niyang panagang?  May ordinaryong balaod nga nilabaw sa batakang balaod.  Di segun sa mga hukom sa Korte Suprema, ni sa hubad sa mga eksperto sa balaod.  Kon dili maoy sulti sa usa ka kanhi kolektor sa buhis.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 27, 2012

Magyagaw ang korte


Mas maayo si Chief Justice Renato Corona nga manubag og pangutana.  Kay sa pasagdan nga mao rang usa nga maglitaniya.  Mas maayo siyang paminawon nga mo-diretso og sulti.  Kay sa sal-otan og hingos, hilak ug walkout.  May mga tawo nga maayong tan-awon kon mohilak.  Si Corona way angay.  Labi na kay nag-inartista lang.

Sa iyang pagbalik pag-atubang sa Senate Impeachment Court niadtong Biyernes sa hapon, klarong nagsubay sa script nga luya siya--gihatod og ambulansiya sa The Medical City Hospital, nag-agbay sa iyang asawa ug kaabag aron makalahutay paglakaw ug nag-aginod ang iyang tubag nilang Senate President Juan Ponce Ernile ug Senador Miriam Defensor Santiago.  Hangtod nga nangutana si Senador Alan Peter Cayetano.  Labihan nang abtika ni Corona, nanapaw na gani.

-o0o-

Nakahinumdom og balik si Corona sa script dihang gisuspenso ni Enrile ang husay kay gituki sa mga senador unsaon pagtagad ang iyang gitanyag-gibawi-ug-gitanyag na sab nga waiver sa iyang bank accounts.  Dihang gihunghongan sa iyang umagad, si Dr. Constantino "Jojo" Castillo, urologist-surgeon sa Medical City, nga maoy nipahibawo nga giatake siya og hypoglycemia human ni-walkout niadtong Martes, nikalit lang og duka-duka si Corona.

Nakapahumok sa kasingkasing sa mga giluod sa acting ni Corona ang panag-uli nilang Cristina ug kaparyentihan, human tawga ni Corona ang namatayng si Jose Basa nga "spoiled brat."  Di boluntaryo ang panag-uli.  Gihikay to sa mga kolumnistang lunod-patay ni kanhi presidente Gloria Arroyo.

-o0o-

Mao ni problema ni Corona.  O ang problema sa katawhan niya.  Isip labing taas nga mahistrado, siya unta ang labing unang mosandig sa mga argumentong legal pagpanalipod sa iyang kaugalingon.  Apan nangahas hinuon siya pagpamasol sa emosyon sa katawhan.
Tungod sa iyang pakauwaw, mas modako ang problema sa sistema sa hustisya:  Ang mga sinumbong mahimo nang mosunod niya nga mo-diskurso una manubag og mga pangutana; maghilak-hilak ug di gyod mohunong bisan pahinumdoman sa huwes pag-diretso sa punto; ug kon di gyod mosalir ang inartista, mo-walkout ug magpa-sakitsakit.

-o0o-

Makapakugang ang pagpa-undayon sa mga senador sa salida ni Corona.  Bisan klarong gibinastosan sila.  Si Santiago, nga labihang nakapangasaba ni Atty. Vitaliano Aguirre nga nanampong sa dunggan samtang nagdiskurso siya, ug Enrile, nga puwerteng sukoa kay gipadad-an ni Harvey Keh og mga dokumento batok ni Corona, kuwang na lag diyutay nga motabang paghapyud-hapyod ni Corona.
Ila ba lang gipakita nga bisan unsa pay gihimo ni Corona angay gihapong tahuron ang iyang buhatan ug ang institusyon nga iyang girepresentahan?  O tungod sa dakong kahadlok nga tingali og kapasanginlan nga di tawhanon kon apikihon si Corona bisan sa duha niya ka operasyon sa kasingkasing ug 20 anyos nga diabetes?
O kabahin na lang sa hanig aron di kapangitaan og buslot ang ilang pagkonbikto ni Corona?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 26, 2012

        Pagbalik ni Corona


    Mao pa lang gani paglingkod pagbalik ni Chief Justice Renato Corona sa witness stand sa Senate Impeachment Court, duha dayon ka bakak ang iyang naluwatan:

• Una, niangkon siya nga usa ka semana na siyang way tarung kinatulgan tungod sa nerbiyos--sukwahi ni sa iyang pangandak dayong atubang sa Senado niadtong Martes nga wa siyay bisan gamayng kulba kay limpiyo ang iyang konsiyensiya; ug
• Ikaduha, niingon siya nga bisan sa mga pagsaway ni Presidente Noynoy Aquino niya, wa gyod siya mobawos kay di siya bastos nga pagkatawo--hinikalimtan nga gisubli-subli niya pagpasangil nga si Aquino diktador ug nangawat sa Hacienda Luisita kansang tinuod nga tag-iya mao ang nagtikad nga mga mag-uuma.

-o0o-

    Sa kadaghan sa mga pasangil batok ni Corona, di siya matulisok nga direkta sa punto.  Haskang dugaya niyang makahuman sa iyang mga gipanulti.  Bisan sa pagpangayo og pasaylo sa Senado, sa prosekusyon ug sa iyang kaugalingong mga abogado sa depensa, langay kaayong nakahisgot sa iyang walkout niadtong Martes, gibalikbalik pa gyod ang kapait sa iyang kahimtang tungod sa lima ka buwan nang impeachment trial.
    Maayo na lang nga nilampos si Senate President Juan Ponce Enrile sa pagputol sa pinakatay na sab unta niyang pamahayag.  Maikugon hinuon gihapon si Enrile, nga wa siyang kaako pagpangutana nganong dayong sibat nagbilin pa gyod si Corona sa deklarasyon nga, "And now, the Chief Justice of the Supreme Court of the Republic of the Philippines wishes to be excused."

-o0o-

    Ang pagpirma og waiver ni Corona sa iyang giangkong tulo ka peso ug upat ka dollar accounts, ug ang pagbakwi sa kundisyon nga papirmahon sab og waiver ang tanang 188 ka kongresista nga nipirma sa articles of impeachment ug si Senator-judge Franklin Drilon, bahaw na.  Nahuman nang lima ka buwan nga maniobra sa iyang mga abogado pagtabon sa dolyares, gigapos gyod gani sa Korte Suprema ang Senado.
    Wa na sab kinahanglana.  Kay giangkon nang wa i-apil sa iyang statements of assets, liabilities and net worth.  Gawas pa, pinaagi sa iyang SALNs, gitugotan na niyang Ombudsman pagsusi sa iyang bank accounts.

-o0o-

    Maong wa na sab kinahanglana nga mopirma pa og waivers silang Drilon ug kaubanan.  Kay mahimo na sang lilion ni Ombudswoman Conchita Carpio-Morales ang ilang bank accounts, peso o dolyar man.  May tinagoan man sila o wa, di maibanan ni mapun-an ang atraso ni Corona sa wa pagdeklarar sa iyang nagbuntaog nga kuwarta sa bangko sa iyang SALNs.
    Nindot i-warawara ang waivers sa publiko.  Maayo sang sumsoman aron paglibog sa tinuod nga kontrobersiya.  Sa kasamtangan lang hinuon.  Hangtod nga ang senator-judges mobalik pagtutok nga si Corona ang sinumbong, unsay mga pasangil batok niya ug unsa kalig-on ang mga ebidensiya pabor ug batok niya.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 25, 2012

Alas ni Corona


Kon tinuod nga giplano nang daan ni Chief Justice Renato Corona ang iyang walkout niadtong Martes, unsa may iyang tuyo?  Igo ba lang nga nilikay sa pagpanubag og mga pangutana gikan sa mga abogado sa House Prosecution panel ug sa senator-judges?  O may giandam siya nga mas dako pa gyong salida?
Kon wa pa siya mababagi sa mga guwardiya sa Senado, ug kon wa pa maabti sa pagpakandado ni Senate President Juan Ponce Enrile sa tanang pultahan sa building, asa man padung si Corona?  Motago ba sa iyang buhatan sa Korte Suprema?  Aron paglikay sa pagsagpa og contempt ug bisan unsang kamandoan sa impeachment court?

-o0o-

Maglisod na ta pagsubay sa orihinal nga plano ni Corona kay wa man siyang kagawas sa Senado.  Ang iyang kaisog pagpangutana kon gidakop ba siya ni Heneral Jose Balajadia Jr., ang Sergeant-at-Arms sa Senado nga nibabag sa iyang pagpaingon sa elevator gikan sa ikaduhang andana paingon sa basement parking, ug ang pagpanukmat sa iyang asawang si Cristina kon gideklarar na bang martial law, nagmatuod sa katuyoan nila pag-ikyas.
Klaro nga ang pagsakay og wheelchair human sa giingong pagtidlom sa blood sugar nga nakapaluya niya kabahin na sa Plan B.  Kay seguro mang masabonan ug ma-contempt kon isog lang gihapong nibalik sa session hall.

-o0o-

Apan bisan na-ospital na, si Corona may alas pa gihapong gikuptan.  Mahimo siyang mo-inat sa iyang kaluya, ginamit ang 20 anyos niyang diabetes ug duha ka operasyon sa kasingkasing, aron paglangay sa impeachment trial.  Kay di man tinuod tawhanon kon hukman siya sa senator-judges samtang masakiton pa.  Labi na kon pakapinan og tinga-tinga.
Mas utokan hinuon niya si Enrile.  Nga nitahud sa 48 ka oras nga gipangayo sa mga doktor ni Corona.  Apan nitakda nang daan sa oral arguments sa prosekusyon ug depensa nga maoy pormal nga motak-op sa husay, mopakita o dili si Corona, unya sa Lunes.  Ug ang botasyon pag-absuwelto o pagkonbikto ni Corona labing dugay unyang Martes.

-o0o-

Laing alas ni Corona mao ang hingpit niyang pagkontrolar sa Korte Suprema.  Nga makahimo sa pagluwat na sab og temporary restraining order (TRO) batok sa pagtiwas sa impeachment trial sa di pang Martes.  O pagsalikway sa desisyon, labi na kon batok ni Corona, liwas sa Martes.  Kon takos nga magbinastos sa impeachment court, mas takos si Corona nga mopahamtang og constitutional crisis ngadto sa nasud.
Apan masupak lang ni Corona ang kabubut-on sa Senado, nga maoy bugtong gitahasan sa konstitusyon paghusay sa tanang kaso sa impeachment, kon makuha niya ang suporta sa kinabag-an sa katawhan.  Way mahimo ang nihit niyang mga tigpaluyo.  Nga naglakip sa mga loyalista ni kanhi presidente Gloria Arroyo.  Ug pipila ka obispo nga nasuburnohan ni Arroyo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 24, 2012

Nangita og bikil


Klarong way plano si Chief Justice Renato Corona pagpanubag og mga pangutana.  Gikan sa iyang kaugalingon nga mga abogado sa depensa.  Gikan sa pribado nga mga abogado sa House Prosecution Panel.  Ug gikan sa senator-judges.  Bisan pipila nila klarong naa kapusta niya.

Niatubang si Corona sa Senate Impeachment Court kay, tungod sa mga ebidensiya sa iyang peso accounts nga napakita sa prosekusyon ug sa mga ebidensiya sa iyang dollar accounts nga napakita ni Ombudsman Conchita Carpio-Morales, wa siyay laing kapilian.  Kinahanglan siyang motagsa-tagsa pagtubag sa mga pasangil.  Kay di na paigo ang gay-ot na uyamot niya nga gahot sa Hacienda Luisita.

-o0o-

Apan di ganahan si Corona nga manubag og pangutana.  Kay unsaon man niya pagpasabot diin gikan ang nagbuntaog niyang kuwarta sa bangko?  Kay bisan wa pa silay gasto sa pagkaon, sinina, tambal, matrikula ug ubang batakang mga panginahanglan--puno sa ilang pagka wa nilay maid, drayber ug aircon--labihang dakoa ra gihapon sa iyang kuwarta sa bangko kon itandi sa way iban nga suholan gikan sa nagkalainlaing katungdanan niya sa gobyerno.
Bisan kapila pa pilu-piluon ang iyang mga dolyar sukad sa Dekada 60, di gihapon makapatin-aw sa iyang dul-an sa usa ka bilyon ka pesos niyang pundo nga nakit-an sa prosekusyon ug Ombudsman.  Maong di siya andam nga manubag og mga pangutana.

-o0o-

Maong wa magdali si Corona pagbasa sa iyang sinuwat nga pamahayag.  Mas taas ang iyang pakapin.  Nga, bisan kapila siya sal-oti ni Senate President Juan Ponce Enrile, wa gyod siya mag-apura.
Nagpaabot tingali si Corona nga lisudlisuron siya.  Kumbinsido tingali nga, bisan sa pasalig sa prosekusyon ug senator-judges nga tahuron siya, mahiagom sab siya og mga insulto ug pakauwaw, nga nahimo nang naandan nga kabahin sa impeachment trial.  Apan gipatuyangan siya ni Enrile.  Dihang nitiyabaw sa kataas ug kalahap na sa diskurso ni Corona, gitambagan silang Enrile pagpangandam na lang sa cross examination.
Maong naglisod si Corona pagpangita og sukaranan sa pagbiya aron paglikay sa tanang naglungut-lungot na pagsukitsukit niya.

-o0o-

Kon tinuoray gyong naluya, sayon rang Corona ang pagpananghid.  Nunot sa kamapailubon ni Enrile, di unta lisod ang pagtugot niya pagbiya og sayo.  Apan kinahanglan siyang mobalik.  Alang sa cross examination sa prosekusyon ug sa mga pangutana sa senator-judges.
Maong kinahanglan siyang mangita og bikil.  Maong inay mopasangil nga naglain ang iyang panglawas, gideklarar nga siya ang Chief Justice sa Korte Suprema ug nga mobiya na siya.  Maong ang kalit niyang pagkaluya--gikan sa pagtidlom sa asukar sa dugo ngadto sa hulga sa atake sa kasingkasing--maoy nakit-ang labing epektibong lusot pagpangayo og dugang lugway.  Samtang gipangandaman pang dugang hanig sa mas malungtaron nga panagang.

Sama sa pagbaraw sa Korte Suprema sa kinatibuk-an gyong husay sa Senado.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 23, 2012

Pag-atubang ni Corona


Naglisod si Corona pagkuha sa simpatiya sa publiko.  Dihang nagsugod paglugmaw ang iyang luha sa pagsugid sa kasakit nga nahiagoman niya ug sa mga sakop sa iyang pamilya, giputol siyang Senate President Juan Ponce Enrile.  Dihang nisugilon unsa siya kabuotan ug unsa kaligdong ang iyang katiguwangan, giputol na sab siyang Enrile.
Ang bisan unsang kaluoy nga namugna sa kasubo sa iyang tingog gipulihan sa pagduda dihang nipahibawo nga dato silang daan, nga malampuson siyang abogado sa wa pa masud sa gobyerno, nga yano kaayo ang ilang kinabuhi ug nga hawa sa bisan unsang kapritso ang ilang pagpuyo.

-o0o-

Labing dakong babag sa pagpangumbinser ni Corona sa iyang kamadaginuton mao ang sukwahi nga kasayuran nga nitumaw sa lima ka buwan nang impeachment trial.  Dihang niingon nga wa sila mamalit og mahalong kabtangan, nahinumdoman sa mga naminaw ang multi-milyones pesos nga kabalayan nga iyang napalit segun sa mga dokumento sa Land Registration Authority (LRA) ug Bureau of Internal Revenue (BIR).

Dihang niingon nga wa siya mamalit og mahalong sakyanan ug way drayber ni katabang, nahinumdoman sa katawhan ang luhong mga sakyanan sa Korte Suprema nga gigamit sa personal niyang katuyoan, libreng mga biyahe sa Philippine Airlines samtang nag-ung-ong ang mga kaso sa PAL sa labawng hukmanan ug ang 31 niya ka armas nga narehistro sa Kampo Crame.

-o0o-

Ang diskurso ni Corona sa wa pa manubag og bisan unsang pangutana wa katabang sa iyang kawsa.  Igo ra niyang gisubli ang bahaw na kaayong mga linya niya sa Hacienda Luisita nga gisigehan na og balikbalik sa nahauna niyang mga pakigpung ug pamahayag sa media nga, kon basehan ang sibaw nga sentimento batok niya, wa tuohi sa publiko.
Ang bag-o ra niyang gisulti mao ang pasangil nga gigawongan na si Presidente Aquino nilang Ronald Llamas ug sa ubang mga walhon sa Malakanyang ug ang iyang pagpakauwaw ni Jose Basa, ang namatay nang uyoan sa iyang asawang si Cristina.

-o0o-

Samtang nagsuwat ko ini, napanid-an sa among mga guwardiya sa ABS-CBN Broadcast Complex nga nimenos ang gidaghanon sa mga sakyanan sa Cebu North Road.  Klarong daghan ang nipili sa di lang una pagbiyahe aron pagtan-aw sa testimoniya ni Corona sa telebisyon ug sa pagpaminaw niya sa radyo sa ilang kabalayan ug mga buhatan.
Di hinuon sama kamingaw ang kadalanan sa mga away ni Manny Pacquiao (nga di gyod sipyaton ni Corona pagtan-aw sa Las Vegas).  Nga natunong sa mga adlawng Dominggo.  Giusikan hinuon ni Corona ang dakong interes sa katawhan.  Inay mohangop sa tanang pangutana, nga dugay nang nag-ung-ong batok niya ug taudtaod na sab niyang gilikay-likayan, nangita hinuon siya og laing hinungdan sa paglangay-langay paglimpiyo sa iyang ngan ug kadungganan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 22, 2012

Pukpok sa ulo


Labing pait nga kamatuoran nga mohamok ni Chief Justice Renato sa iyang pag-atubang sa senator-judges mao nga siya ra sab ang nihatag sa labing lig-ong ebidensiya batok niya:  Siya ang nagpaabli sa dollar accounts nga, salamat sa hingpit nga suporta sa mayoriya sa iyang kaubanang mga mahistrado sa Korte Suprema, malampuson unta niyang natagoan gikan sa publiko.

Wa mag-usik og panahon ang mga abogado ni Corona sa pagpahibawo sa tanang hingtungdan nga di ila ang desisyon, kon dili iya sa talahuron nila nga kliyente, ang pagpahamtang og kundisyon sa di pa mohatag sa iyang testimoniya--nga kinahanglang supinahan una sa Senate Impeachment Court si Ombudsman Conchita Carpio-Morales.

-o0o-

Ambot unsay nasud sa hunahuna ni Corona.  Nagtuo bang gikan ra sa tumoy sa buhok ni Morales ang pasangil nga duna siyay $10 milyones nga dollar accounts?  Masaligon ba nga kon pugson pagpa-atubang sa Senado ang Ombudswoman mahukasan nila sa kataphaw sa iyang imbestigasyon?  Ug busa mapalig-on ang pasangil nga gipalihok ni Presidente Noynoy Aquino ang kinatibuk-ang makinarya sa gobyerno aron pag-apiki niya?
Klarong nituo si Corona sa iyang kaugalingong propaganda.  Inay itingob ang atensiyon pagpanubag sa mga pasangil batok niya, nagsige hinuon og pangitag paagi pagpalig-on sa iyang sumbalik pasangil batok sa iyang mga kaatbang.  Tingali wa lang gyoy ikatubag.  O tingali nilikoy lang gyong pangutok.

-o0o-

Hinaot nga wa bakaki ni Corona ang iyang mga abogado.  Kay kon ang mga dagway nilang retired justice Serafin Cuevas ug kaubanan ang basehan, mora silang nadat-ogan sa tibuok kalibotan dihang giwarawara ni Morales 17 ka pahina nga report sa AMLC (Anti-Money Laundering Council).  Nga gikubit sab dayon sa mga senador.
Bisan kinsang abogado motug-an nimo nga ang labing lisod labanan maong kliyente nga mamakak sa iyang kaugalingong abogado.  Kon maoy gihimo ni Corona, makaangkon og simpatiya ang iyang mga abogado.  Nga, kon may nahibilin pang bisan gamay na lang kaligdong, hagbay ra untang nibiya sa kliyente nga nihimo lang diay nilang kengkoy.

-o0o-

Kon igo lang mopasalipod si Corona sa iyang katungod batok sa self-incrimination ug sa katungod sa pagpakahilom, di katabang ang iyang pag-atubang sa Senado.  Hinunoa, makapasamot sa kahagip-ot sa iyang kawsa.  Gawas nga manghuy-ab ang katawhan, maglagot pa gyong mga senador nga mabawo lang sa barahang dugay niyang gipa-igot.
Mahimong mokumpisal si Corona sa iyang peso ug dollar accounts nga wa ideklarar sa iyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs).  Hinapinan sa argumento nga di krimen ang sipyat kay mahimo rang kurhian, busa di magamit pagpalagpot niya sa katungdanan.

Kon peso ray nataligam-an pagdeklarar, mahimong makalusot.  Apan kon ang gitago mas dako pa kay sa P3.5 milyones nga gideklarar sa iyang SALNs, peligrong masangit.  Ug mabitay si Corona.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Judas

Arangkada of Leo Lastimosa for May 21, 2012

Tinagoan ni Corona


Si Chief Justice Renato Corona niinsistir nga lima ray iyang dollar accounts.  Sukwahi sa pangangkon nilang Ombudsman Conchita Carpio-Morales ug COA Commissioner Heidi Mendoza nga duna siyay 82.  Lahi sab hinuon ang pangangkon sa usa sa mga abogado ni Corona, si kanhi justice undersecretary Ramon Esguerra, kinsa nipahibawo nga ang ilang kliyente duna ray tulo ka dollar accounts.
Di hinuon silang Corona ug Esguerra ray magsabutsabot pila ka dollar accounts ang ilang angkunon.  Ang senator-judges, bisan sa indefinite nga temporary restraining order nga giluwatan sa Korte Suprema, duna nay nahuptan nga mga dokumento gikan sa Philippine Savings Bank (PSBank) ug ubang mga tinubdan.

-o0o-

Naghinam-hinam na si Corona sa pagpakauwaw nilang Morales ug Mendoza.  Pasanginlan niya sila nga mga ignorante o nituyo gyod og maniobra sa mga dokumento gikan sa Anti-Money Laundering Council (AMLC).  Nipahibawo nang kadagkoan sa AMLC nga di peke ang mga dokumento.  Apan niangkon sab sila nga nasayop silang Morales ug Mendoza, nga wa mabantog sa ilang kasuhito sa sistema sa mga bangko, paghubad sa mga transaksiyon sa dollar accounts ni Corona sa niaging walo ka tuig.
Makabuylo si Corona iyang naandang linya:  Gigamit ni Presidente Noynoy Aquino ang tanang buhatan sa gobyerno, apil nang independente untang mga ahensiya sama sa Ombudsman, COA ug AMLC, aron paggukod niya.

-o0o-

Di hinuon kapatuyang si Corona og panulisok:

• Kay siya ang nipa-supina ni Morales, aron unta bitayon nga nangimbestigar niya pinasikad sa mga reklamo nga way sukaranan, hinikalimtan nga ang Ombudsman iyang gihatagan og gahom paglili sa tanan niyang bank accounts; ug
• Di siyang kapaabot og simpatiya sa publiko kay may nakit-an ang mga buhatan sa gobyerno nga iyang mga tinagoan, gipakpakan gani hinuon sa mga magbubuhis ang mga paningkamot sa BIR, Ombudsman ug AMLC sa malampuson nga pagsusi sa kadudahan nga mga transaksiyon sa pangu sa Korte Suprema nga gitabonan gikan sa tanang mga pakisayod sa media sa nangaging katuigan.

-o0o-

Bisan sa ilang pasalig nga hatagan sa tukmang pagtahud ang institusyon nga iyang girepresentahan, angayng mangandam si Corona sa mas agresibong mga pangutana gikan sa mga senador, salamat sa iyang paglangay-langay pag-atubang nila.

Usa sa mga pangutana nga kinahanglang tubagon ni Corona:  Pila man gyoy iyang kuwarta sa bangko?  P758 milyones ($12M ug P242M), suma sa kuwentada nilang Morales ug Mendoza?  O P35 milyones ($687,433), suma sa kanhi tigpamaba sa Malakanyang nga si Rigoberto Tiglao? O P31.6 milyones, suma sa kuwentada sa prosekusyon?

Ang mas mahinungdanong pangutana nga, kon di matarung pagtubag, makapa-konbikto niya:  Sa kadaghan niyang peso ug dollar accounts sa siyam ka bangko, nganong P3.5 milyones ra may kuwarta sa bangko nga gideklarar sa iyang statements of assets and liabilities (SALNs)?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 20, 2012

Ato silang hukaran


Binangkal maoy gipasanginlang nakahilo sa mga molupyo, kasagaran mga bata, sa San Fernando, habagatang Sugbo sa niaging semana.  Tuslob-buwa ang usa sa gibasol sa pagkatap sa Hepatitis A sa Pahina Central sa Dakbayan sa Sugbo duha ka semana ang nilabay.  Sayo ning tuiga, mangingisda ug 8 anyos niyang anak namatay sa pagkaon og butete sa Isla sa Bantayan, sa amihanang tumoy sa Sugbo.
Bisan sa labing uwahing di maayong mga panghitabo nga nahisgutan sa ibabaw, kusganon gihapon kong moawhag nga atong itanyag ang abunda ug tinuorayng mga pagkaong Sugbuanon ngadto sa atong lokal ug langyawng mga bisita.  Luwas ang mga pagkaon sa atong katiguwangan kon tarungon lang paghikay.

-o0o-

Ug, atubangan sa padayong paglambo sa turismo, maoy dako natong bintaha pagdani sa mga dumuduong.  Gawas sa matahom natong kabaybayonan, higanteng mga bantayog sa kultura, relihiyon ug kasaysayan, modernong kahimanan sa transportasyon ug komunikasyon ug lunsay nga kama-abi-abihon.
Inay nga igo lang mangopya sa mga putahe nga di ato, mas maayong patilawon ang atong mga bisita sa tinuorayng timplang Sugbuanon.  Masaligon kong maglaway ug magbalikbalik ang mga turista kon makasuway sa tinuorayng kaaslom sa atong linarang, sa kalab-as sa makapatakla natong kinilaw, sa makapahudlat sa ugat nga kalalim sa inagos ug daghan pang ubang putahe nga inanay nang nakalimtan.

-o0o-

Nailhan nang nagkalainlaing timpla sa atong litsong baboy ug inasal nga manok Bisaya.  Pinangita ang atong buwad nga danggit.  Himalitan ang atong mangga.  Di sab papiri ang kamadanihon sa atong utap, rosquillos ug masareal.  Pagmatuod nga ang tinuorayng agianan sa kasingkasing sa mga turista mao ang ilang tiyan.
Busa, nganong di man nato sila tanyagan sa uban pa natong mga pagkaon?  Nganong di man nato sila patilawon sa kalabo sa pintos sa Bogo?  Nganong di man sukaran sa tinibuok nga manok nga gipintalan og atsuwete sa Catmon ug San Remegio?  Nganong di man pahigupon sa tin-aw ug way langsi nga sabaw sa kanding sa Bulacao?

-o0o-

Sa matag dapit nga akong masum-okan, mangita gyod ko sa lumad nilang mga pagkaon.  Maong natultolan nakong 3-in-1 nga kinilaw (gisagol nga isda, bat ug seaweed) sa Manga District sa Tagbilaran, ube nga Kinampay sa Bohol, tilaob nga mais pilit sa Camiguin, coconut crab sa Batanes, ug nangalisbong fish balls sa kadalanan sa Kowloon.
Sa di pa magtuong mas lami ang ubang dapit, angayng tudloan ang kabataan sa adunahang kabilin sa mga pagkaon sa atong katiguwangan.  Hinaot nga ang dagkong haligi sa kahugpongan sa hotels, resorts ug restaurants sa Sugbo modason sa paningkamot ni Julie Alegrado-Vergara sa Bluewater Maribago Beach Resort sa inanayng pagtudlo sa lokal ug langyawng mga turista sa batobalani sa kaparat, katam-is, kahang, kaaslom ug kahawot sa kumbira nga lunlon Sugbuanon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 19, 2012

        Dribol ni Corona


    Haskang dribol sa mga abogado ni Chief Justice Renato Corona.  Human sa duha ka adlaw nga testimoniya ni Ombudswoman Conchita Carpio-Morales, angay lang unta nga ipresentar dayon ang ilang kliyente.  Nga hagbay rang nanganti nga andam nang motubag sa mga pasangil batok niya.  Gani, nisaad na nga ablihan nang iyang dollar accounts sa sunod semana, daghan na uyamot nga mga semana ang nilabay.
    Apan gipatawag lang gihapon ang ubang mga saksi nga, human sa makapakugang nga testimoniya ni Morales, klarong wa nay ikadugang pa.  Kon basketbol pa ni, ang impeachment trial naa na sa "last two minutes."  Ang depensa di pa hinuon andam nga mo-itsa sa bola.

-o0o-

    Paglangay-langay ang pagpresentar sa depensa nilang kanhi kongresista Risa Hontiveros, Harvey Keh ug Emmanuel Santos.  Kansang mga reklamo igo lang gihimong sukaranan apan way labot sa mas undanon nga mga dokumento nga nahipos sa pakisusi sa buhatan sa Ombudsman.
    Nipasabot ang mga abogado ni Corona nga gipresentar nilang tulo aron pagmatuod nga may organisadong kampanya pagpalagpot ni Corona.  Apan si Hontiveros nakadawat hinuon og endorsement gikan ni Senador Miriam Defensor-Santiago, si Keh nakasab-an kay nagpaukyab sa media ug si Santos nakabuylo pagpasabot nga katungod ni bisan kinsa ang pag-awhag sa Ombudsman pag-imbestigar sa gidudahang mga opisyal sa gobyerno.

-o0o-

    Maong nahutdan nag pangutana nga dako pang oras nga nahibilin.  Kon di pa tungod sa kadugayng nakasabot nilang Senate President Juan Ponce Enrile ug Cuevas sa kalainan sa soft copies ug hard copies sa powerpoint presentation ni Morales, mas sayo pa gyod untang mabisto nga di pa sila andam pagpresentar ni Corona.
    Sa ikaduhang sunudsunod nga semana, gipa-suspenso nilang husay.  Wa matuman ang gisaad nilang pagpresentar ni Corona niadtong Huwebes.  Di sab karong Lunes.  Kon dili sa Martes na, pito ka adlaw human sa testimoniya ni Morales.  Kon tinuod nga wa kasabot si Morales sa mga dokumento sa Anti-Money Laundering Council (AMLC), nganong nagkinahanglan pa man og usa ka semana si Corona pagtul-id sa kasaypanan?

-o0o-

    Bisan di angkunon ni Corona, naapiki siya sa testimoniya ni Morales.  Ang P31.6 milyones nga peso deposits nga wa madeklarar sa iyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs) sayon rang papason sa P35 milyones nga halin sa luna sa Basa-Guidote Enterprises sa Manila.  Apan tungod sa nabistong mas dakong dollar deposits, makawot niya hastang di katol pagpangita og laing ikatapak.
    Duhay nahibilin niyang lusot:  Una, ang gay-ot nang argumento nga ang kasaypanan sa SALN kakurhian ug di igong sukaranan pagpalagpot niya; ug ikaduha, ang dollar deposits confidential busa di angayng ibisto sa SALN.  Nga kon ipatigbabaw sa Senado, peligrong makadasig sa labing dagkong kawatan pagtago sa tanang ilegal nilang katigayonan ngadto sa dolyar.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 18, 2012

Bangil sa lusot


Unom ka adlaw sa di pa ang gitakdang pag-atubang ni Chief Justice Renato Corona sa Senate Impeachment Court, naumol nang iyang panagang.  Sa pasangil ni Ombudswoman Conchita Carpio-Morales nga may 82 siya ka dollar accounts.  Nga giingong may pundo nga labing menos $12 milyones.
Gipaabot ni Corona nga mas makugang ang senator-judges sa iyang katin-awan:  Ang tinubdan sa iyang dollar accounts mao ang P35 milyones nga bayad sa Manila City government sa luna sa Basa-Guidote Enterprises Inc. (BGEI) sa pamilya sa iyang asawang si Cristina; ug ang daghang transaksiyon pag-withdraw ug pag-deposito kasarangan nga proseso sa aktibong pagduwa nilang Corona ug sa iyang gikontrata nga fund managers sa money market placements.

-o0o-

Sa iyang paglingkod sa witness stand karong Martes, mokumpisal si Corona nga duna siyay tulo ka dollar accounts.  Sukwahi sa pasangil nilang Morales ug COA Commissioner Heidi Mendoza nga duna siyay 82--upat ka main accounts ug 78 ka baby accounts.  Sukwahi sab sa nahaunang pangangkon sa presidente sa Philippine Savings Bank, Pascual Garcia III, nga duna siyay lima.
Dayon, kulatahon pag-ayo ni Corona silang Morales, Mendoza ug uban niyang mga kaatbang nga mga ignorante sa kalainan sa kahulogan sa "transactions" ug "balances" ug sa kasarangang mga paagi pag-dokumento sa mga transaksiyon sa mga bangko, nga mobalik-balik paglista sa susamang kantidad sa mao rang kuwartaha nga gi-withdraw ug gi-deposito.

-o0o-

Ipakita dayong Corona ang kataposang balanse human sa gatosan ka transaksiyon sa iyang dollar accounts:   $687,433.  Nga motakdo sa halin sa BGEI kon gamiton ang mas taas nga exchange rate nga P51-sa-usa-ka-dolyar niadtong 2001.

Nganong wa man ni ideklarar sa iyang statement of assets, liabilities and net worth (SALN)?  Andam na ang mapahiyumon nga tubag ni Corona:  Igo ra nga gikuptan sa iyang asawa ang kuwarta alang sa BGEI.  Kansang bag-o nga tag-iya, iyang pahinumdoman ang senator-judges, mao ang iyang anak nga si Maria Charina.  Busa, mahimo ba, di na ipamugos pagsukip sa listahan sa iyang kabtangan?

-o0o-

Karon pa lang, may bangil na ang lusot ni Corona.  Nitakdo ang usa sa bank account nga giangkon sa PSBank sa usa sa 82 ka dollar accounts nga gibutyag ni Morales.  Matod ni Senador Franklin Drilon ang Account No. 373 dunay balanse nga $769,000 (P29 milyones).
Mas dakong bangil ang nabisto na niyang P31.6 milyones nga peso deposits nga wa maapil sa SALNs ni Corona:  Sa unom niya ka peso accounts sa PSBank, gitak-opan nang upat apan buhi pang duha nga may balanse nga P19.6 milyones; samtang iyang peso account sa Bank of the Phillippine Islands (BPI) may balanse nga P12 milyones.  P3.5 milyones ra ang deposito sa bangko nga gideklarar ni Corona sa iyang SALNs.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 17, 2012

Naunay sa tari


Si Chief Justice Renato Corona ang namugos sa iyang mga abogado nga ipa-supina sa Senado si Ombudsman Conchita Carpio-Morales sa nagpadayong impeachment trial.  Di lang ipa-imbitar.  Ipapugos gyod sa pagpatambong sa husay ug pagpanubag sa mga pangutana mahitungod sa pasangil nga dunay $10 milyones nga dollar accounts si Corona sa nagkalainlaing bangko.
Kini bisan kon ang pasangil sa $10 milyones nga dollar accounts wa maapil sa articles of impeachment nga gipasaka sa House of Representatives.  Kini bisan wa sila kahibawo unsay isulti ni Morales, ni sa dagan sa iyang imbestigasyon sa mga kaso nga gipasaka batok ni Corona.  Kumbinsido si Corona nga makapalig-on sa iyang depensa ang testimoniya ni Morales.

-o0o-

Di hinuon mabasol si Corona sa iyang ubos nga pagtan-aw ni Morales.  Kay beterano si Corona sa burukrasya.  Nagtuo tingali nga si Morales way kalainan sa ubang opisyal sa gobyerno.  Nga nagpaanod lang sa naandan nga bul-og sa mga buhatan nga ilang nahimutangan.
Maong nagdahom tingali si Corona nga igo lang gidawat ni Morales ang mga reklamo nilang kanhi kongresista Risa Hontiveros ug kaubanan.  Kansang labing lig-ong mga ebidensiya mao ang transcript sa impeachment trial ug newspaper clippings.  Naglaom tingali si Corona nga ang $10 milyones nakuha ni Morales pinaagi lang sa pagpatung-patong sa tanang kuwarta ug kabtangan nga gipasangil nga iyang gipanag-iya ug gitagoan.

-o0o-

Wa gyod tingali magduda si Corona nga gihimo ni Morales ang iyang trabaho.  Nga nahibawo si Morales unsay sunod nga himuon ug unsay gahom nga gamiton.  Nga ang mga kasong nadawat gihimong sukaranan paglusad og dugang imbestigasyon.  Ug nga si Corona mismo, pinaagi sa kontrobersiyal niyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs), ang nagtugot ni Morales pagsusi sa iyang bank accounts.
Maong labihang kuganga nilang retired justice Serafin Cuevas ug kaubanan dihang gitug-anan silang Morales nga ang $10 milyones di kinuha sa tumoy sa iyang buhok kon dili gikan sa mga dokumento nga gitugyan sa Anti-Money Laundering Council (AMLC).

-o0o-

Ang wa mahibaw-i nilang Corona ug sa iyang mga abogado mao nga dihang nitumaw ang pasangil sa $10 milyones niyang dollar accounts, naglungutlungot ang prosekusyon sa pagpatawag ni Morales.  Nga di na nila mahimo kay nahuman nang ilang turno.  Maong, segun ni House Deputy Speaker Erin Tanada, gipasalamatan nilang tanang mga anghel dihang gipasupinahan ni Corona si Morales.
Maong nadugangan ug nahimong mas lisod ang mga pangutana nga tubagunon ni Corona sa iyang pag-atubang sa Senate Impeachment Court.  Maong nadugangan ang kahigayonan, ug mahimo ganing naseguro na, nga ma-konbikto siya.

Sa di pa na mahitabo, ug kon may kaligdong pang nahibilin nila, angayng mo-resign ang mga abogado ni Corona.  Kay klaro kaayo nga bisan sila gibakakan sab sa ilang kliyente.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 16, 2012

Dolyar ni Corona


Kon nahuwasan ka na sa kakugang sa pagkabutyag sa 82 ka US dollar accounts, nga giingong iya ni Chief Justice Renato Corona, nga may $12 milyones (P513 milyones) nga pundo ug 705 ka transaksiyon sa siyam ka bangko sa niaging walo ka tuig, palihug tabang pagpatin-aw sa mosunod nga mga kalibogan:

• Unsay kapuslanan sa 82 ka dollar accounts, nga naglakip sa upat ka main accounts ug 68 ka baby accounts?;
• Kon iya ang dakong kuwarta, diin gikan ug unsay gigastohan sa mga adlaw human sa piniliay sa 2004 ug 2007 nga dagko kaayong withdrawals ug deposito?; ug
• Kinsa man diay si Corona--chief justice, foreign exchange dealer, bagman o money launderer?

-o0o-

Labing kugihan si Corona pagpangabli sa iyang dollar accounts niadtong 2007 ug 2008, kanus-a duna siyay 28 ka bag-ong accounts, o 14 sa matag tuig.  13 ka accounts ang iyang gi-ablihan sa 2004.  12 ka accounts matag tuig ang gi-ablihan sa 2006 ug 2009.  Siyam ka accounts ang gi-ablihan sa 2005, unom sa 2010 ug tagsa ka account sa 2003 ug 2010.
Nagduwa ba lang si Corona?  Gipul-an ba sa iyang kinabuhi nga gihimong kalingawan ang pagpangabli og dollar accounts?  O labihang daghana niyang kuwarta nga kinahanglang bahin-bahinon sa daghang accounts aron di matawag ang atensiyon sa Anti-Money Laundering Council (AMLC)?

-o0o-

Klarong natarantar si Corona dihang gi-impeach siya sa House of Representatives niadtong Disyembre 12, 2011.  Dagko kaayong withdrawals ug deposito sa Disyembre 12, 13, 15, 19, 20 ug 22.  Sa adlaw sa iyang impeachment, giputol ni Corona ang iyang time deposit nga $418,193.32 ug gibutang sa iyang BPI account sa San Francisco Del Monte branch.
Mas lisod ipasabot ang kiat sa iyang kuwarta niadtong Mayo 2004 ug Mayo 2007.  Apil nang pag-withdraw og $500,000 gikan sa BPI Acropolis niadtong Mayo 12, 2004, duha ka adlaw human sa piniliay kanus-a nisibaw nang mga pasangil nga gitikasan si anhing Fernando Poe Jr. ni kanhi presidente Gloria Arroyo, ug pagbalik og deposito sa kantidad pagka Mayo 14.

-o0o-

Nagpalaban ko sa mga eksperto sa banking industry.  Hasta sila naglibog sa kadaghan sa US dollar accounts ni Corona ug sa pagtuyuk-tuyok sa kuwarta sa nagkalainlaing accounts.  Gidasonan nilang pangagpas ni COA Commissioner Heidi Mendoza nga dagko ang orihinal nga pundo sa dollar accounts maong mas dako ang withdrawals ($30M) kay sa nisunod nga mga deposito ($28M).
Mao ni ilang hubad:  Di si Corona ang tag-iya sa tanang kuwarta; gitago lang sa iyang ngan kay, isip chief justice, di siya mahilabtan gawas sa impeachment; aron nga, kon di lang malapas ang limitasyon sa AMLC, gawasnon silang mo-deposito gikan sa kadudahang tinubdan ug mo-withdraw alang sa mas kadudahang gastohan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com