KATUNGOD PAGPAKISAYOD
Ang katungod pagpakisayod maoy usa sa lig-on nga mga haligi sa demokrasya. Kon di ni gamiton sa katawhan, sama rang ilang gitugotan ang pangabuso ug pagpangawat sa mga opisyal sa kagamhanan. Kon yatakan ni sa nagkalainlaing mga buhatan sa kagamhanan, mahikawan ang katawhan sa iyang labing mahinungdanong mithi isip Haring Lungsod----tinubdan sa gahom ug tinuod nga hawod ug agawon, bisan sa labing dagkong mga opisyal sa kagamhanan.
Ang bisan unsa kagamay nga tilimad-on sa pagpangiyugpos ug pagpabaya sa katawhan sa ilang katungod pagpakisayod angay dayong tul-iron. Ang bisan unsang pagsuway ni bisan kinsang lokal ug nasudnong opisyal sa kagamhanan pagpig-ot sa katungod sa publiko pagpakisayod angay dayong buyagon. Kay kon dili, mamatay ang demokrasya.
-o0o-
Abunda ang atong mga lagda sa pagduma sa nagkalainlaing mga transaksiyon sa kagamhanan. Ang mga lagda, nga ang labing uwahi mao ang Government Procurement Act, pulos gitumong pagtino nga di maalkanse ang mga magbubuhis, nga sa tanang transaksiyon maila ang barato ug labing maayo nga produkto o serbisyo.
Apan ang mga lagda mapatuman lang kon himuon sa hingtungdang mga ahensiya sa kagamhanan ang ilang mga gimbuhaton. Kon sa subasta pa lang daan, nagkonsabo nang tigpatuman nga buhatan ug ang mga kontraktor, mameligro nang interes sa publiko. Kon sa pagpatuman sa proyekto molingiw ang tanang hingtungdan aron makalusot ang mga panglaktod ug kon hasta sa pagsubli sa proyekto magpatara lang mga auditor ug mga imbestigador, mapilde na gyong mga magbubuhis.
-o0o-
Maong mahinungdanon kaayo ang pagpatigbabaw sa katungod sa katawhan pagpakisayod. Ang ila rang pagkuti-kuti maoy makapabisto sa pagsabotahe sa subasta, sama sa taphaw nga terms of reference, o pagsabot nang daan sa mga kontraktor kinsay padag-on.
Ang ila ra sang pagpakabana maoy makapakinto sa mga tigpatuman sa proyekto sa di paglasaw sa semento o pagnipis sa kabilya, sukwahi sa napirmahang kontrata, aron lang pagbawi sa komisyon nga gihatag sa kontraktor ngadto sa mga opisyal sa kagamhanan.
-o0o-
Ang pag-insistir sa mga magbubuhis sa ilang katungod pagpakisayod mao say makapaisog sa mga ahensiya nga gitahasan pagsubli sa tanang mga transaksiyon sa kagamhanan. Ang makanunayong pagbantay sa katawhan mas gamhanan pa kay sa bisan unsang panghaylo ug panghudlat sa kurakot nga mga opisyal nga di ganahang masakpan ang ilang mga palusot.
Maong ang katawhan angayng mobarug ug mangisog pagsupak sa bisan unsang maniobra pagpug-ok sa ilang katungod pagpakisayod. Ang mga opisyal sa kagamhanan, bisan unsa sila kahubog sa gahom karon, angayng pahinumdoman nga, sa gusto nila ug sa dili, bisan unsa nila kamaayong manghaylo ug manghudlat ug motago og mga binuang, ang katungod sa pagpakisayod lang gihapoy modaog. Bisan unsa kalangay ug katungason ang pakigbisog alang sa kaligdong. Ug moabot ra gihapong adlaw sa panudya. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
