Arangkada of Leo Lastimosa for January 27, 2009

              KARAKARA SA KRISIS

 

            Human sa pagpaka aron ingnon nga silay labing andam pakigharung sa kalibotanong krisis sa ekonomiya, gawas nga ang Pilipinas maoy labing gamay og kadaot nga mahiagoman, salamat sa lapad natong kasinatian sa krisis sa panalapi sa 1997, nabantang sa tibuok kalibotan nga pagarpar ray nag-ayo ug wa gyod diayng kapangandam ang pamunoan ni Pres. Arroyo.  Niang duha ka labing bag-ong mga timailhan:

·        Ang Department of Labor and Employment (Dole) mohatag sa hinabang alang sa nataktak nga mga mamumuo pinaagi sa mga unyon nga makasumiter og mga proyekto ug mga programa; ug

·        Si Arroyo nimando sa gabinete pagtuon sa mga programa nga makasawo sa mga mawagtangan og panginabuhi tungod sa krisis.

-o0o-

            Kon tinuod nga kaniadto rang andam pagtabang sa mga anak sa singot nga mataktak sa trabaho dinhi sa Pilipinas ug sa ubang kanasuran sa kalibotan, nganong gipasa man sa Dole ang responsibilidad pag-umol og mga programa ngadto sa mga unyon?  Ug nganong karon pa man momando si Arroyo ang mga sakop sa iyang gabinete pagtuon sa mga programa nga makatabang sa maigo nga OFWs ug ubang mga mamumuo?

            Klarong nagkarakara nang kagamhanan.  Karong naklaro na nga pabuhi ra diay sa dugo ang ilang pasalig nga ang Pilipinas maoy labing gamay og kadaot sa krisis, karon pa sila magsugod og pangandam.  Apan sama sa naandan uwahi nang tanan.

-o0o-

            Ambot tungod ba lang sa pagkatarantar, o wa na gyod sa ilang tarung panimuot, nganong ang kadagkoan sa Dole motugyan man sa hinabang alang sa naapiki nga mga mamumuo ngadto sa mga unyon?  Wa ba diay nakahunghong nila nga 10% ra sa mga mamumuo sa Pilipinas ang sakop sa unyon?

            Mao bay ipasabot sa Dole nga ang kinabag-an sa mga mamumuo (90%), nga way unyon ug busa way kaalyado nga makapanagang kon makahukom nang mga kompaniya sa pagpanira, maglaway lang nga magtan-aw sa hinabang?  Kay klaro man nga seguruon lang sa unyon pag-atiman ang ilang kaugalingong mga sakop?

-o0o-

            Sa way pagpaabot sa mga sugyot sa mga sakop sa gabinete, si Arroyo nimando na sa paglusad sa backyard food production sa dagkong mga dakbayan sa nasud.  Klarong way nakasulti sa presidente nga way backyard ang kasagaran sa mga molupyo, nga kasagaran nag-abang lang intawon sa ilang mga pinuy-anan, kana kon duna man silay kapuy-an.

            Unsa man tinuoy atong mapaabot gikan sa pamunoan nga mopalabi sa pagpabilin sa gahom kay sa pagpanalipod sa katawhan?  Human nisugyot nga magmugna og bag-ong mga kahigayonan sa trabaho pinaagi sa pagkuha og 500,000 ka tigsilhig sa kadalanan ug pagsawo sa matangtang nga OFWs pinaagi sa pagtudlo nila unsaon paghimog peanut butter, makalaom pa ba ta nga milagrohan lang silag kalit ug makaumol nag mas mapuslanong mga programa?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 26, 2009

                        SULBAD SA HABALHABAL

 

            Nagsugod ang habalhabal isip "Skylab" o "Sputnik" sa pipila ka bahin sa Mindanao ug Kabisay-an.  Ang tabla nga ibutang sa luyo sa motorsiklo kasakyan og hangtod 12 ka pasahero, tag-unom sa pikas ug pikas.  Nilahutay ni sud na sa daghang katuigan ug mas nidaghan pa gani karong bag-o tungod sa:

·        Tinuorayng panginahanglan sa mga molupyo sa sudlunon nga mga bahin og sakyanan nga makada nila ngadto sa highways ug sa mas dagkong mga sakyanan; ug

·        Dakong panginahanglan sa panginabuhi sa nag-usbaw nga gidaghanon sa kalalakin-an nga way laing kahinguhaan ug di sang kasugod og patigayon nga nagkinahanglan og mas dakong puhonan.

-o0o-

            Apan nakalapas sa balaod ang mga habalhabal.  Wa silay prangkisa, uban ganing drayber way lisensiya, ug busa way insurance nga makatabang sa mga pasahero kon simbako madisgrasya.  Inay barawon, gipaundayonan sa lokal nga mga opisyal ang mga habal-habal apan nakakita sab sa panginahanglan pag-regulate nila.

            Nga maoy tuyo sa mga balaodnon nga nag-ung-ong sa Kongreso ug lokal nga mga bay balaoranan.  Kahatagan lang hinuon og prangkisa ug insurance ang pamasahero sa mga motorsiklo kon usa ray pasahero, kay mao ray madaog sa desinyo sa sakyanan.  Nga makapaalkanse sa kasagaran sa mga habalhabal drivers, labi na sa mga dapit nga layo sa highways.

-o0o-

            Katabangan og dako ang atong mga opisyal sa pangita og sulbad sa habalhabal kon maghago sila sa pagsusi sa mas lawom nga sinugdanan sa mga suliran:  Ang kapakyas sa kagamhanan paghimo og mas dagkong agianan ug mas luwas nga mga sakyanan alang sa mga molupyo sa sudlunon nga mga dapit.

            Sayon rang sulbaron ang kakuwang sa mas dagkong sakyanan.  Kay naghuot na man sa highways ang mga sakyanan nga kinahanglan nang magbinangilay ug magpaugatay aron lang makakuha og mga pasahero.  Mas lisod ang paghimog kadalanan nga kaagian sa mga sakyanan nga mas dagko kay sa habalhabal.

-o0o-

            Nga mao ang mas batakang panginahanglan.  Kay sa regulasyon sa habalhabal.  Sama kamahinungdanon sa farm to market roads nga padayong gihikaw gikan sa mga mag-uuma ug sa ilang mga abot.  Sama kamahinungdanon sa mga kanal sa nalupa nga mga dapit nga padayong gitungina gikan sa mga molupyo nga kanunay lang gibahaan.

            Di kakuwang sa kuwarta maoy hinungdan.  Kay mas dako ang gasto sa way pus nga mga skywalk ug sports complex ug mga flyover.  Kon dili ang bisyo sa kagamhanan pagpasiugda og mga proyekto nga makapaburot sa ilang bolsa, bahala nag di makatabang sa katawhan.  Ug ang laing bisyo sa mga politiko:  Ang pagpahamtang og taphaw nga sulbad sa mga suliran nga, human sa dugayng pagpakabuta-bungol, nakatay-og na gyod nila; bahala na kon ang ilang nakit-an mao rang mga sanga, kay wa silay panahon ni kasibot pagsusi sa gamot nga mga hinungdan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com